Overal in de wijk vestigen zich grotere en kleinere bedrijfjes. Vooral in de Lisstraat en de Willebrordustraat, waar veel loodsjes en souterrains als werkplaats of opslagruimte worden ingericht. Een opvallend grote is bakkersfabriek "de Standaard" van Arie P. Versluijs aan het Willebrordusplein. De melkinrichting en melksalon van Aurore heeft minstens zo’n opvallende plek op de hoek van het Willebrordusplein en de Bergweg. Waar een aantal jaren daarvoor nog de melkinrichting en boerderij van J.J. Maat stond is inmiddels een modern pand neergezet. Het tegeltableau in de gevel met de tekst "van ouds de bootswoning" herinnert, naast de naam van Aurore, aan de tijd toen er nog water lag waarover bussen melk op platte boten door de polder werden aangevoerd naar de boerderij van de familie Maat. De moderne melksalon van Aurore heeft aan de Bergwegzijde een kiezelterras, omgeven door een gietijzeren hekwerk met daarbinnen een paar ijzeren tafeltjes en klapstoeltjes. Voor kinderen is er een wip en een schommel. Doordeweeks eten bakkers, melkboeren en vertegenwoordigers er hun boterham met een glas verse melk onder de acaciaboom op het terras. Op zondagen wordt het terras ingenomen door families met kinderen.
De broodbezorgers van Arie P. Versluijs poseren voor broodfabriek "De Standaard" op het Willebrordusplein. Aan de Bergwegzijde is de melksalon van Aurore "van ouds de Bootswoning" gevestigd, inclusief terras waar een vers glas melk gedonken kan worden.
Aurore opent in de Bergselaan op de hoek met de Ackerdsijkstraat een tweede melksalon zonder terras. Nog meer melk is te vinden in de winkels van de R.M.I. (de Rotterdamse Melkinrichting), eveneens op de Bergweg en in de Rodenrijselaan. Die laan gaat deels fungeren als een verlengde winkelstraat die aansluit op de Zwartjanstraat, waar al langer een groot aanbod aan winkels te vinden is. Het winkelaanbod in de Rodenrijselaan bestaat naast de R.M.I. uit slagers, en groentehandelaren. Op de hoek met de Willebrodrusstraat bevindt zich een winkel van J. Van Zwet & Zonen met boter en kaas, en daar tegenover de kruidenierswinkel van L. Dorsman. Hij heeft als publiekstrekker naast zijn assortiment grutterswaren een publieke telefooncel in zijn zaak. Een huistelefoon is nog ongebruikelijk. Met een viercijferige reeks is er bovendien maar een beperkt aantal aansluitingen op de centrale mogelijk.
De Bergweg zelf is in de laatste jaren van lommerijke landweg getransformeerd in een straat met winkels, bedrijven en cafés. De steile heulbrug aan het begin van de Bergweg is niet langer een lastig te nemen hobbel meer, nadat deze in 1910 is vervangen door een nieuw, breder en minder steil exemplaar.
Wat de Bergweg echt uniek maakt is dat er nu twee flinke ziekenhuizen staan (het gereformeerde Eudokiaziekenhuis en het gemeentelijke Bergwegziekenhuis) en er twee bescheiden treinstations te vinden zijn: de halte Bergweg, op het spoorviaduct waar de treinen van de Zuid Hollandsche Electrische Spoorwegmaatschappij vier keer per dag stoppen, en de halte Hillegersberg bij het muizengaatje.
vier foto's uit het Bergwegziekenhuis omstreeks 1910: de centrale ingang, jublilarissen in de bloemen gezet, de verpleegzaal en pauzerende verpleegsters in de binnentuin van het ziekenhuiscomplex.
Een bedrijf dat op de Bergweg al snel lokaal bekend raakt is het verhuisbedrijf van Schut, dat tussen de halte Bergweg en het Eudokiaziekenhuis een smalle strook grond en een aantal bogen onder het spoorwegviaduct huurt. Trudi, een kleindochter van de familie vertelt ruim een eeuw later over haar opa en die plek: ‘Dat was een lange straat eigenlijk, ingeklemd tussen het Eudokia ziekenhuis en het spoorwegviaduct. En daar kon je nog wel wat stapelen. Die bogen hadden allemaal zolders. Circussen konden er ook geparkeerd worden. Kleine stukjes daarvan dan, want een heel circus kon je daar niet kwijt. Er was ook een paardenstal vanuit de verhuizerij en daardoor was er gelegenheid om daar circusdieren te stallen. In de familie gaan altijd nog de meest wilde verhalen over dat er leeuwenbotten onder de vloer moeten liggen daar.’ Haar opa had een zwak voor circussen. ‘Hij zat altijd op zijn stoeltje op de Bergweg om te kijken of hij vrachtjes op kon pakken en zo wat geld te verdienen voor het gezin. Dat is hem redelijk gelukt, maar als er een circus voorbijkwam dan vertrok hij gewoon en liet hij z’n vrouw met de kinderen zitten en ging hij het circus achterna.’
Schut kan op zijn stoeltje aan de Bergweg voldoende voor inkomsten zorgen. Adverteren doet hij niet en hoeft hij ook niet, want langs de Bergweg trekken dagelijks voldoende mensen om aan te spreken. Voor bedrijven in de nieuwe wijk die niet aan de Bergweg gevestigd zijn is adverteren een meer voor de hand liggende optie. In het begin is het kennelijk nog even lastig om te omschrijven waar ze nou precies te vinden zijn: “3e zijstraat van de Rodenrijschelaan a/d Bergweg”, “Rotterdamsch Insulinde”, “Het nieuwste noorden” zie je in advertenties dan ook regelmatig extra vermeld staan. De gemeenteraad van Rotterdam gaat in hun raadsverslagen steeds vaker het gebied als “Het Nieuwe Noorden” aanduiden en uiteindelijk wordt het op die manier in de volksmond op grotere schaal bekend. Er was al langer een "het noorden", dat wil zeggen het gebied tussen de Rotte en de Bergweg en dat wordt vanaf dan het Oude Noorden. Alles aan de overkant van de Bergweg wordt automatisch het Nieuwe Noorden. Opgelost.
Reactie plaatsen
Reacties
Onlangs heb ik op een zolder in Hillegersberg een glazenfles gevonden van de Rotterdamse melkinrichting Aurore.
Ik vermoed dat-ie uit de jaren dertig stamt.
Op heel het internet kan ik geen tweede exemplaar vinden.
Misschien interessant om een foto ervan op jullie site te plaatsen, bij het artikel over deze melkinrichting?
Met vriendelijke groet,
Marcel Hendriks